-
1 glauben
glauben, credere (etwas aus Überzeugung od. weil man es für wahr, für gewiß hält, glauben; u. jmdm. od. einer Sache glauben = trauen). – putare (meinen aus Einbildung, d. i. etwas aus voller Überzeugung für wahr halten, ohne das Unzureichende der Gründe einzusehen; daher oft. = wähnen). – arbitrari (meinen, zufolge nicht ganz sicherer Wahrnehmung). – videri (scheinen, ist nur spezieller; »es kommt mir etwas so vor, es hat für mich das Ansehen«, entweder [mihi] videtur [alqs od. alqd] od. videor m. folg. Infin., z.B. ich glaube, du redest wahr, videris vera loqui: ich glaube viele Freunde zu haben, ego videor habere multos amicos). – opinari. in opinione esse (meinen aus Einbildung, d. i. etwas für wahrscheinlich [1132] halten, weil man sich es möglich denkt, vermuten; daher oft = wähnen). – animum oder in animum inducere (auf den Einfall kommen, sich einbilden, mit folg. Infin., z.B. inducit animum sibi licere). – reri (meinen aus vernünftigen Gründen, aus Berechnungen oder Schlüssen). – existimare. ducere (erachten, d. i. sich ein Urteil bilden nach vorangegangener Abschätzung der zu berücksichtigenden Verhältnisse). – censere (eig. sein Urteil oder Gutachten über etwas abgeben; dann wie »erachten« – etwas für gut und nützlich halten, übh. der Meinung sein). – iudicare (nach gebildetem Urteil der Meinung sein). – sentire (gesinnt sein, denken, d. i. aus überzeugenden Gründen so od. anders urteilen, z.B. de ceteris rebus quid senserim quidque censuerim audisse te arbitror). – ich glaube fast, ich möchte fast glauben, nescio an. haud scio an (z.B. constantiam dico? nescio an melius patientiam possim dicere: und sed ea res haud scio an pluris mihi fuerit [mir mehr genützt hat], quam si etc.).
leicht g., facile adduci ad credendum; facile ad credendum impelli. – ich glaube fest, mihi persuasi od. persuasum est u. bl. persuasum habeo mit Akk. u. Infin. (ich bin zu der Überzeugung gelangt, binüberzeugt); certā fide credo mit folg. Akk. u. Infin. (ich glaube mit fester Überzeugung). – jmd. glauben machen, persuadere alci oder hoc persuadere alci mit Akk. u. Infin. (jmdm. die Überzengung beibringen): das lasse ich mich nicht g. machen, kann ich nicht od. kaum glauben, hoc quidem non adducor, ut credam; non facile adducar ad credendum: ich lasse mich es nicht g. machen, daß etc., non adducor od. non adducar, ut credam od. putem m. Akk. u. Infin.; od. bl. non adducor od. non adducar mit Akk. u. Infin. od. mit folg. ut u. Konj.: ich kann kaum glauben, daß etc., illud adduci vix possum, ut etc.: man glaubt (od. du glaubst) gar nicht, wie etc., mirum est, ut etc.: ich bin mehr geneigt zu glauben, daß etc., inclinat animus, ut arbitrer mit Akk. u. Infin. – was kaum zu glauben ist od. sein sollte, quod vix credendum est (als Zwischensatz): es ist oder steht kaum zu g., daß etc., vix credendum est mit Akk. u. Infin. – man sollte od. könnte g., credas. putes (in bezug auf die Gegenwart); crederes. putares (in bezug auf die Vergangenheit = man hätte glauben sollen oder können). – das habe (hätte) ich nicht geglaubt, non putavi; non putaram: wer hätte das geglaubt, quis putarat: quis exspectaverat (wer hätte so etwas erwartet). – so glaubt man (als Zwischensatz), sie creditur: wie Athenäus glaubt, ut Athenaeus credit. – ich glaube es gern, libenter me praebeo credulum: was man wünscht, glaubt man gern, quod homines cupiunt libenter credunt. – alles von jmd. g., omnia de alqo credere. – gern das Schlechte g., praecipitem esse ad deteriora credenda.
an etwas glauben, alqd esse arbitrari od. credere oder putare (an die Existenz von etwas g., z.B. deum esse credere od. putare; auch bl. deum putare oder credere; vim et naturam esse divinam arbitrari). – credere [1133] de alqa re (hinsichtlich einer Sache einer Meinung Glauben schenken, z.B. recte [mit Recht] non credis de numero militum: u. et facilius de odio creditur, d. i. man glaubt nur zu gern an Haß). – sperare de alqa re (hoffend glauben, z.B. ich glaube an keinen Frieden mehr, non de otio nostro spero).
einer Sache od. jmdm. glauben, alci rei od. alci credere (glauben u. trauen, z.B. oculis magis quam auribus). – alci oder alci rei fidem habere, tribuere. alci rei fidem adiungere (Glauben schenken).
glaube mir (als Zwischensatz), quod mihi credas velim; hoc mihi velim credas; credas mihi velim; mihi crede od. crede mihi.
glaube ich (als Zwischensatz), credo. opinor. puto (credo häufig ironisch, wie unser »ich glaube es wohl, glaube es gern« od. »sollt ich glauben«).
wie ich glaube, meā quidem opinione. ut ego existimo (nach meinem Dafürhalten); ut mihi visus sum (wie es mir vorkam); quomodo mihi persuadeo (wie ich gewiß glaube, wie ich mir schmeichle etc.).
ich glaube (d. i. ich denke, ich vermute es, als Antwort auf die Frage), arbitror. – ich glaube es, ich glaube es schon, credo. satis credo (als Zeichen der Zustimmung). – glaube sicherlich, daß etc., hoc velim tibi penitus persuadeas od. persuadeas hoc tibi vere mit Akk. u. Infin.
In weit. u. kirchl. Sinne ist glauben = sich zu einer Lehre bekennen etc., z.B. an Christus g., * Christum od. veram Christi doctrinam sequi; Christianae legis studiosum esse (spät. Histor.).
-
2 persuadeo
per-suādeo, suāsī, suāsum, ēre1) убеждать, уверять, внушать (alicui de aliquā re или aliquid C, Cs-, etc.)mihi persuadetur C etc. — я убеждаюсьpersuasus sum, mihi persuasum (persuasissimum) est, mihi persuasi C etc., реже (mihi) persuasum habeo Cs, PJ etc. я — убеждён2) побуждать, склонять, уговаривать ( aliquem Pt)mihi persuasum est C или persuasus sum Just — я решил(ся) ( aliquid facere) -
3 persuadeo
persuādĕo, ēre, suāsi, suāsum - intr. - [st1]1 [-] persuader, faire croire, convaincre. - abs. persuadere: persuader, être persuasif. - oratoris officium est dicere ad persuadendum, Cic. de Or. 1: la fonction de l'orateur est de parler de manière à persuader. - si scit et persuasus est, quid irascitur ei qui... Cic. Fam. 6, 7: s'il le sait et qu'il en soit persuadé, pourquoi s'en prend-il à celui qui... - persuasit nox amor vinum adulescentia: humanum est, Ter.: la nuit, l'amour, le vin, la jeunesse ont un pouvoir persuasif: c'est humain. - avec pron. n. - ea, quae invenissent, eloquentiā persuadere, Cic. Inv. 1, 3: persuader au moyen de l'éloquence ce qu'ils avaient découvert. - persuadere alicui (qqf. aliquem): persuader qqn. - persuadere alicui + prop. inf.: faire croire à qqn que. - militibus persuasit se proficisci, Nep.: il fit croire à ses soldats qu'il partait. - Dianae donum esse omnibus persuasit: il persuada tout le monde que c'était un don de Diane. - Critoni nostro non persuasi me hinc avolaturum, Cic. Tusc. 1, 103: je n'ai pas convaincu notre ami Criton que je m'envolerais d'ici. - velim tibi ita persuadeas, me tuis consiliis nullo loco defuturum, Cic. Fam. 11, 5, 3: je voudrais que tu te persuades que je ne manquerai sur aucun point de soutenir tes excellents projets. - illud ita mihi persuadeo... Cic. Fam. 13, 73, 2: je me persuade ceci, à savoir que. - mihi ita persuasi... Cic. Nat. 3, 5: ma conviction est que... - si ab iis qui ante dixerunt quiddam auditori persuasum videtur, Cic. Inv. 1, 23: si par les orateurs précédents une conviction particulière semble avoir été donnée à l'auditeur. - opinio mali, quo viso atque persuasa aegritudo insequitur necessario, Cic. Tusc. 3, 72: l'opinion que c'est un mal ; or l'idée et la conviction qu'on a de ce mal font suivre nécessairement la tristesse. [st1]2 [-] persuader de, déterminer à, décider à. - persuadere alicui (ut) + subj.: décider qqn à, persuader qqn de. - persuasum erat Cluvio, ut... Cic. Com. 51: on avait persuadé à Cluvius de... - neque ulli civitati Germanorum persuaderi potuit, ut Rhenum transiret, Caes. BG. 5: aucun peuple germain ne se laissa persuader de passer le Rhin. - aliquā die te persuadeam ut... Petr.: un jour, je te persuaderai de... - huic persuadet... petat, Sall. J. 35, 2: il lui persuade de demander... [st1]3 [-] quelques tournures particulières. - persuasum est mihi: **cela m'a été persuadé**, je suis persuadé (ma conviction est faite). - mihi persuasissimum est, Cic. Fam. 11, 9, 2: je suis absolument persuadé. - persuasissimum habeo Suet. Ner. 29: je suis absolument persuadé. - si tibi persuasum est, Cic. Nat. 3, 7: si ta conviction est faite. - persuasum est mihi + prop. inf.: je suis convaincu que... - persuasum habeo + prop. inf.: je suis convaincu que...* * *persuādĕo, ēre, suāsi, suāsum - intr. - [st1]1 [-] persuader, faire croire, convaincre. - abs. persuadere: persuader, être persuasif. - oratoris officium est dicere ad persuadendum, Cic. de Or. 1: la fonction de l'orateur est de parler de manière à persuader. - si scit et persuasus est, quid irascitur ei qui... Cic. Fam. 6, 7: s'il le sait et qu'il en soit persuadé, pourquoi s'en prend-il à celui qui... - persuasit nox amor vinum adulescentia: humanum est, Ter.: la nuit, l'amour, le vin, la jeunesse ont un pouvoir persuasif: c'est humain. - avec pron. n. - ea, quae invenissent, eloquentiā persuadere, Cic. Inv. 1, 3: persuader au moyen de l'éloquence ce qu'ils avaient découvert. - persuadere alicui (qqf. aliquem): persuader qqn. - persuadere alicui + prop. inf.: faire croire à qqn que. - militibus persuasit se proficisci, Nep.: il fit croire à ses soldats qu'il partait. - Dianae donum esse omnibus persuasit: il persuada tout le monde que c'était un don de Diane. - Critoni nostro non persuasi me hinc avolaturum, Cic. Tusc. 1, 103: je n'ai pas convaincu notre ami Criton que je m'envolerais d'ici. - velim tibi ita persuadeas, me tuis consiliis nullo loco defuturum, Cic. Fam. 11, 5, 3: je voudrais que tu te persuades que je ne manquerai sur aucun point de soutenir tes excellents projets. - illud ita mihi persuadeo... Cic. Fam. 13, 73, 2: je me persuade ceci, à savoir que. - mihi ita persuasi... Cic. Nat. 3, 5: ma conviction est que... - si ab iis qui ante dixerunt quiddam auditori persuasum videtur, Cic. Inv. 1, 23: si par les orateurs précédents une conviction particulière semble avoir été donnée à l'auditeur. - opinio mali, quo viso atque persuasa aegritudo insequitur necessario, Cic. Tusc. 3, 72: l'opinion que c'est un mal ; or l'idée et la conviction qu'on a de ce mal font suivre nécessairement la tristesse. [st1]2 [-] persuader de, déterminer à, décider à. - persuadere alicui (ut) + subj.: décider qqn à, persuader qqn de. - persuasum erat Cluvio, ut... Cic. Com. 51: on avait persuadé à Cluvius de... - neque ulli civitati Germanorum persuaderi potuit, ut Rhenum transiret, Caes. BG. 5: aucun peuple germain ne se laissa persuader de passer le Rhin. - aliquā die te persuadeam ut... Petr.: un jour, je te persuaderai de... - huic persuadet... petat, Sall. J. 35, 2: il lui persuade de demander... [st1]3 [-] quelques tournures particulières. - persuasum est mihi: **cela m'a été persuadé**, je suis persuadé (ma conviction est faite). - mihi persuasissimum est, Cic. Fam. 11, 9, 2: je suis absolument persuadé. - persuasissimum habeo Suet. Ner. 29: je suis absolument persuadé. - si tibi persuasum est, Cic. Nat. 3, 7: si ta conviction est faite. - persuasum est mihi + prop. inf.: je suis convaincu que... - persuasum habeo + prop. inf.: je suis convaincu que...* * *Persuadeo, persuades, pen. prod. persuasi, persuasum, pe. prod. persuadere. Plautus. Faire croire, Mettre en teste et la fantasie quelque chose à aucun, Persuader.\Quo modo mihi persuadeo. Cic. Selon, ou, A ma fantasie.\Velim tibi ita persuadeas, me cum Reip. causa, quae mihi vita ipsa est charior, tum quod, etc. Cic. Je desireroye que tu creusse cela certainement.\Is mihi persuadet, nuptias quantum queam vt maturem. Terent. Il m'enhorte. -
4 libet
lĭbet (arch. lŭbet), ēre, lĭbŭit et lĭbĭtum est [st1]1 [-] impers. il plaît, il fait plaisir. - adde, si libet, Cic. Tusc. 5, 45: ajoute, s'il te plaît. - adi, si libet, Plaut. Pers. 5, 2, 13: va, si tu veux. - age, age, ut libet, Ter. And. 2, 1, 10: bien, bien, comme tu veux. - cum Metrodoro lubebit, Cic. Fam. 16, 20: quand il plaira à Métrodore. - mihi, tibi, alicui libitum est + inf.: j'ai, tu as, qqn a trouvé bon de. --- Cic. de Or. 2, 348 ; Tul. 32. - quam vellem tibi dicere... liberet, Cic. Br. 248, combien je voudrais qu'il te plût de parler... - quid exspectem, non libet augurari, Cic. Lael. 41: ce que je dois attendre, il ne me plaît pas de le conjecturer. --- cf. Cic. Rep. 1, 28. [st1]2 [-] intr. [avec pron. sing. n. sujet]: - id quod mihi maxime libet, Cic. Fam. 1, 8, 3: ce qui me plaît le plus. --- cf. Cic. CM 58. - persuasi id mihi non libere Cic. Att. 14, 19, 4, je lui ai persuadé que cela ne m'agréait pas. - quodcumque homini accidit libere, posse retur, Plaut. Am. 1, 1, 17: tout ce qui passe par la tête semble possible. - [exceptt plur. n. sujet] quae cuique libuissent, Suet. Caes. 20: ce qui plaisait à chacun.* * *lĭbet (arch. lŭbet), ēre, lĭbŭit et lĭbĭtum est [st1]1 [-] impers. il plaît, il fait plaisir. - adde, si libet, Cic. Tusc. 5, 45: ajoute, s'il te plaît. - adi, si libet, Plaut. Pers. 5, 2, 13: va, si tu veux. - age, age, ut libet, Ter. And. 2, 1, 10: bien, bien, comme tu veux. - cum Metrodoro lubebit, Cic. Fam. 16, 20: quand il plaira à Métrodore. - mihi, tibi, alicui libitum est + inf.: j'ai, tu as, qqn a trouvé bon de. --- Cic. de Or. 2, 348 ; Tul. 32. - quam vellem tibi dicere... liberet, Cic. Br. 248, combien je voudrais qu'il te plût de parler... - quid exspectem, non libet augurari, Cic. Lael. 41: ce que je dois attendre, il ne me plaît pas de le conjecturer. --- cf. Cic. Rep. 1, 28. [st1]2 [-] intr. [avec pron. sing. n. sujet]: - id quod mihi maxime libet, Cic. Fam. 1, 8, 3: ce qui me plaît le plus. --- cf. Cic. CM 58. - persuasi id mihi non libere Cic. Att. 14, 19, 4, je lui ai persuadé que cela ne m'agréait pas. - quodcumque homini accidit libere, posse retur, Plaut. Am. 1, 1, 17: tout ce qui passe par la tête semble possible. - [exceptt plur. n. sujet] quae cuique libuissent, Suet. Caes. 20: ce qui plaisait à chacun.* * *Libet, libuit vel libitum est, Impersonale verbum. Il me plaist.\Cur id ausus facere? B. libuit: mea fuit. Plaut. Pour mon plaisir, Je l'ay ainsi voulu.\Non libet mihi deplorare vitam, quod multi fecerunt. Cic. Je ne prens point de plaisir de, etc. Il ne me plaist pas.\Vota faciebatis, vt Miloni vti virtute sua liberet. Cic. Qu'il pleust à Milo, de, etc.\Caetera quae cuique libuissent. Sueton. Ce qu'un chascun avoit à plaisir.\Et quoniam libitum est vobis me impellere hodierno sermone, etc. Cic. Puis qu'il vous plaist de, etc. -
5 persuadeo
per-suādeo, suāsī, suāsum, ēre, eig. mit Erfolg raten; dah. I) überzeugen, mit u. ohne Dat. pers. u. einem Acc. u. Infin. od. indir. Fragesatz, mit Acc. pron. neutr., mit de u. Abl. od. absol., a) act.: velim tibi ita persuadeas, me tuis consiliis nullo loco defuturum, Cic.: ut, si posses, recuperatoribus persuaderes, non esse iniuriā M. Tullio damnum datum, Cic.: nec tibi tam prudens quisquam persuadeat auctor tellurem Boreā frigidam spirante moveri, Verg.: imprimis hoc volunt persuadere, non interire animas, Caes.: quod cum ita fieri persuasissent, Gell. – si praesens sibi persuasisset, quam iustas petendi causas haberet, Suet. – hoc cum mihi non modo confirmasset, sed etiam persuasisset, Cic.: eo minus credebam, tibi temere quicquam persuaderi potuisse, Cic. – si forte de paupertate non persuaseris, Cic. – quomodo mihi persuadeo, Cic. – persuadentia verba addat, Ov. – b) pass.: α) impers.: sibi persuaderi (er sei, halte sich überzeugt) eum suam gratiam non repudiaturum, Caes.: dicere ad persuadendum accommodate, Cic. – hoc ipsis Siculis ita persuasum est, Cic.: si ab iis auditori iam quiddam persuasum videtur, Cic.: de tua fide nisi persuasum esset nobis, non etc., Brut. et Cass. in Cic. ep.: persuasissimum mihi est Lepidum recte facturum numquam, Brut. in Cic. ep. – vulgo persuasum, quasi vox Augusti per cubicularios excepta sit, Suet. – persuasum habeo, Caes., Val. Max. u. Plin. ep., u. persuasissimum habeo, Colum. u. Suet., ich bin überzeugt, bin vollkommen überzeugt, mit folg. Acc. u. Infin. – β) pers.: si scit et persuasus est, Caecin. in Cic. ep.: si persuasus auditor fuerit, Cornif. rhet.: cum animus auditoris persuasus esse videtur ab iis, qui ante contra dixerunt, Cornif. rhet. – γ) im Abl. absol.: quo (malo) viso atque persuaso, man sich davon überzeugt hält, Cic. Tusc. 3, 72. – II) insbes., wie πείθειν, überreden, durch Überredung wozu bestimmen, -vermögen, -verführen, mit u. ohne Dat. (selten mit Acc.) pers. u. folg. ut (uti) u. Konj., od. m. folg. bl. Coniunctiv, od. folg. indir. Fragesatz, od. Infin., m. Acc. (klass. bl. mit Acc. pronom. neutr.) od. absol., a) act.: metuebat, ne sibi persuaderes, ut etc., Plaut.: huic persuadet, uti... transeat, Caes.: huic persuadet, petat etc., Sall.: ei persuadet tyrannidis finem facere, Nep.: hoc quoque quaerentibus remittamus, quis Romanis primus persuaserit navem conscendere, Sen. – mit Acc. rei, quorum si utrumvis (Pompeio) persuasissem, Cic.: numquam tamen haec felicitas illi persuasit neglegentiam, Sen. exc. contr. 3. praef. § 5: omnia nobis mala (zu allem Schlechten) solitudo persuadet, Sen. ep. 25, 5. – m. Acc. pers., te persuadeam, ut... venias, Petron.: quis te persuasit, Enn. fr. – absol., persuasit nox, amor, adulescentia, Ter. – b) pass.: α) impers.: his persuaderi non poterat, ut etc., Caes.: quod propius Romanos accessisset, persuasum (= id sibi persuasum esse) loci opportunitate, Caes.: ne hoc cuiquam persuadeatur, ut id tu gratis suscipere conatus sis, Cic.: persuasum est facere, Plaut.: itane? corrupti sunt, quibus persuasum est (die aus Überzeugung entschlossen sind) foedissimum hostem iustissimo bello persequi? Cic. Phil. 13, 35. – β) pers.: persuasus ille fecit, quod monitus fuit, Phaedr.: Caesaris nomine persuasi a rege Iuba desciscunt, Auct. b. Afr.: persuasa est iureiurando gruis (Nomin.), Phaedr.: Capua persuasa pacisci, Val. Max.: persuasi mori, die sich selbst bestimmt hatten, entschlossen waren, Iustin.
-
6 persuadeo
per-suādeo, suāsī, suāsum, ēre, eig. mit Erfolg raten; dah. I) überzeugen, mit u. ohne Dat. pers. u. einem Acc. u. Infin. od. indir. Fragesatz, mit Acc. pron. neutr., mit de u. Abl. od. absol., a) act.: velim tibi ita persuadeas, me tuis consiliis nullo loco defuturum, Cic.: ut, si posses, recuperatoribus persuaderes, non esse iniuriā M. Tullio damnum datum, Cic.: nec tibi tam prudens quisquam persuadeat auctor tellurem Boreā frigidam spirante moveri, Verg.: imprimis hoc volunt persuadere, non interire animas, Caes.: quod cum ita fieri persuasissent, Gell. – si praesens sibi persuasisset, quam iustas petendi causas haberet, Suet. – hoc cum mihi non modo confirmasset, sed etiam persuasisset, Cic.: eo minus credebam, tibi temere quicquam persuaderi potuisse, Cic. – si forte de paupertate non persuaseris, Cic. – quomodo mihi persuadeo, Cic. – persuadentia verba addat, Ov. – b) pass.: α) impers.: sibi persuaderi (er sei, halte sich überzeugt) eum suam gratiam non repudiaturum, Caes.: dicere ad persuadendum accommodate, Cic. – hoc ipsis Siculis ita persuasum est, Cic.: si ab iis auditori iam quiddam persuasum videtur, Cic.: de tua fide nisi persuasum esset nobis, non etc., Brut. et Cass. in Cic. ep.: persuasissimum mihi est Lepidum recte facturum numquam, Brut. in Cic. ep. – vulgo persuasum, quasi vox Augusti per cubicularios excep-————ta sit, Suet. – persuasum habeo, Caes., Val. Max. u. Plin. ep., u. persuasissimum habeo, Colum. u. Suet., ich bin überzeugt, bin vollkommen überzeugt, mit folg. Acc. u. Infin. – β) pers.: si scit et persuasus est, Caecin. in Cic. ep.: si persuasus auditor fuerit, Cornif. rhet.: cum animus auditoris persuasus esse videtur ab iis, qui ante contra dixerunt, Cornif. rhet. – γ) im Abl. absol.: quo (malo) viso atque persuaso, man sich davon überzeugt hält, Cic. Tusc. 3, 72. – II) insbes., wie πείθειν, überreden, durch Überredung wozu bestimmen, -vermögen, -verführen, mit u. ohne Dat. (selten mit Acc.) pers. u. folg. ut (uti) u. Konj., od. m. folg. bl. Coniunctiv, od. folg. indir. Fragesatz, od. Infin., m. Acc. (klass. bl. mit Acc. pronom. neutr.) od. absol., a) act.: metuebat, ne sibi persuaderes, ut etc., Plaut.: huic persuadet, uti... transeat, Caes.: huic persuadet, petat etc., Sall.: ei persuadet tyrannidis finem facere, Nep.: hoc quoque quaerentibus remittamus, quis Romanis primus persuaserit navem conscendere, Sen. – mit Acc. rei, quorum si utrumvis (Pompeio) persuasissem, Cic.: numquam tamen haec felicitas illi persuasit neglegentiam, Sen. exc. contr. 3. praef. § 5: omnia nobis mala (zu allem Schlechten) solitudo persuadet, Sen. ep. 25, 5. – m. Acc. pers., te persuadeam, ut... venias, Petron.: quis te persuasit, Enn. fr. – absol., persuasit nox, amor, adulescentia, Ter. – b) pass.: α) impers.: his persuaderi non poterat, ut etc.,————Caes.: quod propius Romanos accessisset, persuasum (= id sibi persuasum esse) loci opportunitate, Caes.: ne hoc cuiquam persuadeatur, ut id tu gratis suscipere conatus sis, Cic.: persuasum est facere, Plaut.: itane? corrupti sunt, quibus persuasum est (die aus Überzeugung entschlossen sind) foedissimum hostem iustissimo bello persequi? Cic. Phil. 13, 35. – β) pers.: persuasus ille fecit, quod monitus fuit, Phaedr.: Caesaris nomine persuasi a rege Iuba desciscunt, Auct. b. Afr.: persuasa est iureiurando gruis (Nomin.), Phaedr.: Capua persuasa pacisci, Val. Max.: persuasi mori, die sich selbst bestimmt hatten, entschlossen waren, Iustin.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > persuadeo
-
7 libet
lĭbet or lŭbet, libuit (lub-) and libitum (lub-) est (in Cic. perh. only in the latter form), 2, v. n. and impers. (libeo, es, etc., as a personal verb acc. to Caper ap. Prisc. p. 922 P.) [Sanscr. root lubh, cupere, desiderare; Gr. root liph- in liptô, lips; cf. Goth. liub-s; Germ. lieb, dear; Lat. līber], it pleases, is pleasing, is agreeable: mihi, I am disposed, I like, I please, I will.— Constr. with nom. of a demonstr. or rel. pronoun, with inf. or a subject-clause as subject, or impers. without a subject, and with or without a dat.(α).Id (quod) libet (mihi):(β).quod tibi lubet, idem mihi lubet,
Plaut. Most. 1, 3, 138:facite, quod vobis lubet,
Ter. Ad. 5, 9, 34:cui facile persuasi, mihi id, quod rogaret, ne licere quidem, non modo non libere,
Cic. Att. 14, 19, 4; cf.:sin et poterit Naevius id quod libet et ei libebit quod non licet, quid agendum est?
id. Quint. 30, 94:quodcumque homini accidit libere, posse retur,
Plaut. Am. 1, 1, 17:ubi peregre, tibi quod libitum fuit, feceris,
Ter. Phorm. 5, 7, 77.—Once in plur.:cetera item, quae cuique libuissent, dilargitus est,
Suet. Caes. 20.—Without a dat.:rogita quod lubet,
Plaut. Ep. 5, 2, 31:faciat quod lubet,
Ter. Heaut. 3, 1, 55:nihil vident, nisi quod lubet,
id. ib. 4, 1, 30:si quid lubet,
id. Phorm. 5, 7, 88:quae (senectus) efficeret, ut id non liberet quod non oporteret,
Cic. de Sen. 12, 42:illa priorum scribendi, quodcumque animo flagrante liberet, simplicitas,
Juv. 1, 152.—With inf. or a subject-clause, with or without a dat.:(γ).concedere aliquantisper hinc mihi intro lubet,
Plaut. Ps. 1, 5, 158:mihi lubet nunc venire Pseudolum,
id. ib. 4, 5, 3; Ter. And. 5, 5, 2: Qui lubitumst illi condormiscere? Lu. Oculis, opinor, Plaut. Mil. 3, 2, 13:non libet mihi deplorare vitam,
Cic. de Sen. 23, 84:quarum (orationum) alteram non libebat mihi scribere,
id. Att. 2, 7, 1:de quo genere libitum est mihi paulo plura dicere,
id. de Or. 2, 85, 348; id. Leg. 2, 27, 69; Ter. And. 1, 5, 28.—Without a dat.: cum illuc ventum est, ire illinc lubet, Enn. ap. Gell. 19, 10, 12 (Trag. v. 258 Vahl.); Ter. And. 4, 5, 21:de C. Gracchi tribunatu quid exspectem non libet augurari,
Cic. Lael. 12, 41:qui in foro, quicum colloqui libeat, non habeant,
id. Rep. 1, 17, 28:incoharo haec studia, vel non vacabit, vel non libebit,
Quint. 1, 12, 12; 10, 1, 13; Ter. Ad. 5, 1, 4:ultra Sauromatas fugere hinc libet,
Juv. 2, 1: libet expectare quis impendat, etc., I should like to see who, etc., id. 12, 95.—Absol., with or without a dat.:1.ego ibo pro te, si tibi non libet,
Plaut. Most. 5, 2, 10:ubiquomque libitum erit animo meo,
id. As. 1, 1, 97:adi, si libet,
id. Pers. 5, 2, 13; Cic. Tusc. 5, 15, 45; Ter. And. 1, 3, 8:age, age, ut libet,
id. ib. 2, 1, 10:ut libet, as an expression of assent,
id. Heaut. 4, 4, 16; 4, 5, 32; 5, 1, 61; id. Ad. 2, 2, 38: Ch. Quid in urbe reptas villice? Ol. Lubet, Plaut. Cas. 1, 11; id. Bacch. 5, 2, 79: Pe. Qua fiducia ausus... dicere? Ep. Libuit, Plaut. Ep. 5, 2, 33; cf. id. Ps. 1, 3, 114.—Hence,lĭbens ( lŭbens; LIBES, Inscr. R. N. 2598 Mommsen), entis, P. a., that does a thing willingly or with readiness, willing, with good will, with pleasure (class.).A.Lit.1.In gen.:2.studen hercle audire, nam ted ausculto lubens,
Plaut. Ps. 1, 5, 108: Ph. Complectere. An Facio lubens, id. As. 3, 3, 25:ego illud vero illud feci, ac lubens,
Ter. Eun. 3, 5, 43; id. Heaut. 4, 5, 15; id. And. 2, 1, 37: cum totius Italiae concursus facti illius gloriam [p. 1060] libens agnovisset, Cic. Mil. 14, 38.—Freq. (esp. in Cic.; Cæs. and Quint. do not use libens as an adj. at all) in the abl. absol.: me, te, etc., and animo libente or libenti, with pleasure, gladly, very willingly:edepol me lubente facies,
Plaut. Am. 2, 2, 218:me libente eripies mihi hunc errorem,
Cic. Att. 10, 4, 6; id. de Or. 2, 73, 295:libente me vero,
id. Rep. 1, 9 fin. Mos. N. cr.:quae (res nostrae) tam libenti senatu laudarentur,
id. Att. 1, 14, 3:cum Musis nos delectabimus animo aequo, immo vero etiam gaudenti ac libenti,
id. ib. 2, 4, 2.— Sup.:cunctae praefecturae libentissimis animis eum recipiunt,
Caes. B. C. 1, 15, 1:illam porticum redemptores statim sunt demoliti libentissimis omnibus,
Cic. Att. 4, 2, 5:libentissimis Graecis,
id. Fam. 13, 65, 1:lubentissimo corde atque animo,
Plaut. Ps. 5, 2, 22:fecit animo libentissimo populus Romanus,
Cic. Verr. 1, 9, 25.—In partic.:B.libens or libens merito (abbreviated L. M.), a formula used in paying a vow: Jovi lubens meritoque vitulor,
Plaut. Pers. 2, 3, 1:EX VOTO L. M.,
Inscr. Orell. 1412: V. S. L. M., i. e. votum solvit libens merito, or V. L. S., i. e. votum libens solvit, very freq. in inscriptions. —Transf., glad, happy, joyful, cheerful, merry (ante-class.):2.uti ego illos lubentiores faciam, quam Lubentia'st,
Plaut. As. 2, 2, 2:ego omnes hilaros, lubentes, laetificantes faciam ut fiant,
id. Pers. 5, 1, 8:hilarum ac lubentem fac te in gnati nuptiis,
Ter. Ad. 4, 7, 38.—Hence, adv.: lĭbenter or lŭbenter, willingly, cheerfully, gladly, with pleasure, Enn. ap. Gell. 12, 4, 4 (Ann. v. 239 Vahl.); id. ap. Non. 15, 12 (Trag. v. 379 ib.):cenare lubenter,
Cato, R. R. 156:ecastor frigida non lavi magis lubenter,
Plaut. Most. 1, 2, 1:ut homines te libenter studioseque audiant,
Cic. Div. in Caecil. 12, 39; id. Rep. 1, 18, 30:libenter verbo utor Catonis,
id. ib. 2, 1, 3; id. Lael. 24, 89; id. Rep. 2, 38, 64:ego tuas litteras legi libenter,
id. Fam. 3, 5, 1; id. Att. 2, 1, 1:libenter homines id, quod volunt, credunt,
Caes. B. G. 3, 18.— Comp.:ille adjurans, nusquam se umquam libentius (cenavisse),
with a better appetite, Cic. Fam. 9, 19, 1; id. Lael. 19, 68:nihil libentius audiunt,
Quint. 7, 1, 63; 8, 2, 11:nil umquam hac carne libentius edit,
Juv. 15, 88.— Sup.: cui ego quibuscumque rebus potero libentissime commodabo, Cic. Fragm. ap. Non. 275, 18: cum lubentissime edis, Favorin. ap. Gell. 15, 8, 2:libentissime dare,
Cic. Verr. 2, 4, 27, § 63; id. Leg. 2, 1, 1; Sen. Ep. 30, 9.— Hence also, -
8 licet
lĭcet, cŭit and cĭtum est, 2 (old form, licessit for licuerit, Plaut. As. 3, 3, 13; imp. liceto, Lex ap. Inscr. Grut. 202, 508 al.), v. n. and impers. [root lic-; Gr. lip-; v. 1. liceo], it is lawful, it is allowed or permitted; one may or can, one is at liberty to do so and so; constr. with neutr. of the demonstr. or rel. pron., with inf. or a subject-clause, with or without a dat., or dat. and inf., with ut or (more freq.) with the simple subj., or entirely absol.(α).With neutr. of the demonstr. or rel. pron. as a subject, with or without a dat.:(β).licere id dicimus, quod legibus, quod more majorum institutisque conceditur. Neque enim quod quisque potest, id ei licet,
Cic. Phil. 13, 6, 14:cui facile persuasi, mihi id, quod rogaret, ne licere quidem, non modo non lubere,
id. Att. 14, 19, 4:quid deceat vos, non quantum liceat vobis, spectare debetis,
id. Rab. Post. 5, 11; cf.:si hominibus tantum licere judicas, quantum possunt: vide, ne, etc.,
id. Phil. 13, 7, 15:si illud non licet, Saltem hoc licebit,
Ter. Eun. 4, 2, 12: neque idem ubique aut licet aut decorum est, Quint. 5, 10, 40:quod in foro non expedit, illic nec liceat,
id. 9, 2, 67:sin et poterit Naevius id quod lubet et ei lubebit, quod non licet, quid agendum est?
Cic. Quint. 30, 94:nihil, quod per leges liceret,
id. Mil. 16, 43:cui tantum de te licuit?
Verg. A. 6, 502; Anthol. Lat. 1, 172, 150:cui tantum fata licere In generum voluere tuum,
Luc. 9, 1025; cf.:tantumque licere horruit,
Sil. 14, 670.—Rarely in plur.:cum in servum omnia liceant, est, etc.,
Sen. Clem. 1, 18, 2.—With inf. or a subject-clause, with or without a dat.: neque terram inicere, neque cruenta Convestire corpora mihi licuit, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 168 Vahl.):(γ).licet nemini contra patriam ducere exercitum,
Cic. Phil. 13, 6, 14:ut tibi id facere liceat,
id. Rep. 1, 6, 10:M. Catoni licuit Tusculi se in otio delectare,
id. ib. 1, 1, 1:sceleris crimine liceat Cn. Pompeio mortuo, liceat multis aliis carere,
id. Lig. 6, 18; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3; Cic. Att. 2, 1, 5:quaerere, qui licuerit aedificare navem senatori,
id. Verr. 2, 5, 18, § 45:meamet facta mihi dicere licet,
Sall. J. 85, 24.—Without a dat.:introire in aedes numquam licitum est,
Plaut. Am. 2, 1, 70:impune optare istuc licet,
Ter. Hec. 3, 5, 14:modo liceat vivere,
id. Heaut. 5, 2, 28:licetne scire ex te?
id. Hec. 5, 4, 33:hic subitam rerum commutationem videre licuit,
Caes. B. C. 3, 27, 1; 3, 96, 4:si facere omnino non licebit,
Cic. Phil. 13, 6, 14:licet ora ipsa cernere iratorum,
id. Off. 1, 29, 102; cf. id. Div. 1, 41, 91:licet hoc videre,
id. de Or. 3, 25, 99; id. Div. 1, 7, 13; id. Inv. 1, 15, 21; 2, 23, 71; 2, 9, 29:veretur ne non liceat tenere hereditatem,
id. Att. 13, 48, 1:licetne extra ordinem in provocantem hostem pugnare?
Liv. 23, 47, 1:poscere ut perculsis instare liceat,
id. 2, 65, 2. —With inf. pass. (cf. Krebs, Antibarb. p. 660 sq.):intellegi jam licet, nullum fore imperium,
Cic. Rep. 1, 38, 60:idque e pontificio jure intellegi licet,
id. Tusc. 1, 12, 27; cf.:his cognosci licuit, quantum, etc.,
Caes. B. C. 3, 28; Cic. Off. 1, 7, 20:evocari ex insula Cyprios non licet,
id. Att. 5, 21, 6:in senatu dici nihil liceat,
id. ib. 3, 12, 1:coöptari sacerdotem licebat,
id. Fam. 3, 10, 9:in eum ordinem coöptari licet,
id. Verr. 2, 2, 49, § 120:id primum in poëtis cerni licet,
id. de Or. 3, 7, 27; id. Ac. 1, 4, 17.—The noun of the subject-clause is regularly in the acc.:licet me id scire quid sit?
Plaut. Ps. 1, 1, 14:non licet hominem esse, etc.,
Ter. Heaut. 4, 1, 53:si licet me latere,
id. ib. 4, 2, 5:hocine me miserum non licere meo modo ingenium frui!
id. ib. 2, 4, 21; cf.:eodem ut jure uti senem Liceat, id. Hec. prol. alt. 3: non licet me isto tanto bono uti,
Cic. Verr. 2, 5, 59, § 154:cum non liceret Romae quemquam esse, etc.,
id. ib. 2, 2, 41, §100: ex eis locis, in quibus te habere nihil licet,
id. ib. 2, 5, 18, §45: quare licet etiam mortalem esse animum judicantem aeterna moliri,
id. Tusc. 1, 38, 91:cur his per te frui libertate sua, cur denique esse liberos non licet?
id. Fl. 29, 71 B. and K. (al. liberis; v. infra).—So with esse:liceat esse miseros,
Cic. Lig. 6, 18; cf.:medios esse jam non licebit,
id. Att. 10, 8, 4; id. Tusc. 5, 15, 44; 1, 38, 91 Klotz N. cr.; also with fieri:ut eum liceat ante tempus consulem fieri,
Auct. Her. 3, 2, 2:ut jam liceat una comprehensione omnia complecti non dubitantemque dicere, etc.,
Cic. Fin. 5, 9, 26:haec praescripta servantem licet magnifice vivere,
id. Off. 1, 26, 92:licet tamen opera prodesse multis, beneficia petentem, etc.,
id. ib. 2, 19, 67.—So with acc. with a subject-inf., esse or fieri, even when licet is accompanied by the dat.:si civi Romano licet esse Gaditanum,
Cic. Balb. 12, 29:potest incidere quaestio, An huic esse procuratorem liceat?
Quint. 7, 1, 19:procuratorem tibi esse non licuit,
id. 4, 4, 6 Zumpt N. cr.:mihi non licet esse piam,
Ov. H. 14, 64: is erat annus, quo per leges ei consulem fieri liceret Caes. B. C. 3, 1 Oud. N. cr. —But more freq., in this case, there is an attraction of the predicate-noun to the dative dependent on licet.—Hence,Licet alicui with inf., esp. with esse:(δ).per hanc tibi cenam incenato esse hodie licet,
Plaut. Stich. 4, 2, 31:per hanc curam quieto tibi licet esse,
id. Ep. 3, 2, 2:licuit esse otioso Themistocli,
Cic. Tusc. 1, 15, 33; cf.:ut tibi abesse liceat, et esse otioso,
id. Att. 9, 2, A, 1: quare [p. 1063] judici mihi non esse liceat, id. Rab. Post. 7, 17:ut iis ingratis esse non liceat,
id. Off. 2, 18, 63:quo in genere mihi neglegenti esse non licet,
id. Att. 1, 17, 6:cur iis per te frui libertate sua, cur denique esse liberis non licet?
id. Fl. 29, 71 (B. and K. liberos; v. supra):quibus otiosis ne in communi quidem otio liceat esse,
id. Cael. 1, 1:quibus licet jam esse fortunatissimis,
Caes. B. G. 6, 35, 8:illis timidis et ignavis licet esse,
Liv. 21, 44, 3.—With other verbs than esse:ut sibi per te liceat innocenti vitam in egestate degere,
Cic. Rosc. Am. 49, 144:cum postulasset... ut sibi triumphanti urbem invehi liceret,
Liv. 38, 44 fin. —Very rarely, in this construction, the dative with licet is wanting, and is to be supplied from the connection: atqui licet esse beatis (sc. iis),
Hor. S. 1, 1, 19:licet eminus esse Fortibus,
Ov. M. 8, 405:Hannibal precatur deos ut incolumi cedere atque abire liceat,
Liv. 26, 41, 16:sibi vitam filiae suā cariorem fuisse, si liberae ac pudicae vivere licitum fuisset,
id. 3, 50, 6. Cf. on this and the preced. construction, Krüger, Untersuchungen, vol. iii. p. 359 sq.; Ruddim. 2, p. 15; Zumpt, Gram. § 601; Madv. Gram. § 393, c. and obs. 1.—With ut, and more freq. with the simple subj.:(ε).neque jam mihi licet neque est integrum, ut, etc.,
Cic. Mur. 4, 8:facto nunc laedat licet,
Plaut. Capt. 2, 2, 53:mea quidem causa salvos sis licet,
id. Rud. 1, 2, 51:ludas licet,
Ter. Phorm. 2, 2, 33:fremant omnes licet,
Cic. de Or. 1, 44, 195:sed omnia licet concurrant,
id. Att. 14, 4, 2:ex qua licet pauca degustes,
id. ib. 1, 16, 8:vel ipsi hoc dicas licet,
id. ib. 5, 1, 4:quamvis licet insectemur istos, metuo ne soli philosophi sint,
id. Tusc. 4, 24, 53; cf. id. Leg. 3, 10, 24; id. N. D. 3, 36, 88:sequatur Hermagoram licebit,
id. Inv. 1, 51, 97; id. Rosc. Am. 17, 49:sis pecore et multa dives tellure licebit,
Hor. Epod. 15, 19:detrahat auctori multum fortuna licebit,
Ov. Tr. 5, 14, 3; Verg. A. 6, 400. Cf. also under II. a.—As a v. impers. absol., with or without dat.:II.immo, aliis si licet, tibi non licet,
Ter. Heaut. 4, 15, 49:cum licitum est ei,
id. And. 2, 6, 12:nec crederem mihi impunius Licere,
id. Heaut. 3, 2, 50:quod profecto faciam, si mihi per ejusdem amicitiam licebit,
Cic. Fam. 1, 8, 3: Ph. Sed quaeso, hominem ut jubeas arcessi. He. Licet, that may be or may be done, I have no objection, Plaut. Capt. 5, 1, 29:si per vos licet,
id. As. prol. 12:id quod postea, si per vos, judices, licitum erit, aperietur,
Cic. Rosc. Am. 44, 127:dum per aetatem licet,
Ter. Ad. 1, 2, 28:fruare, dum licet,
id. Heaut. 2, 3, 104; cf.:dum licet, loquimini mecum,
id. Phorm. 3, 3, 16:sic ut quimus, aiunt, quando, ut volumus, non licet,
id. And. 4, 5, 10:ut id, quoad posset, quod fas esset, quoad liceret, populi ad partes daret,
Cic. Agr. 2, 7, 19.Transf. When licet introduces a subordinate proposition, which makes a concession, without abandoning the main proposition, it is used as a conjunction corresponding to quamvis, quamquam, etsi. In late Latin it is, like these, connected with the indicative, and in the class. per. it is not unfreq. opposed to tamen and certe in the main proposition; even if, although, notwithstanding.A.With subj. (class.):B.quoniam quidem semel suscepi, licet hercules undique omnes mihi minae et terrores periculaque impendeant omnia, succurram atque subibo,
Cic. Rosc. Am. 11, 31:improbitas, licet adversario molesta sit, judici invisa est,
Quint. 6, 4, 15: in comoedia maxime claudamus: licet Varro Musas Plautino dicat sermone locuturas fuisse, si Latine loqui vellent;licet, etc.,
id. 10, 1, 99:vita brevis est, licet supra mille annos exeat,
Sen. Brev. Vit. 6:licet ingens janitor... exsanguis terreat umbras,
Verg. A. 6, 400. —With part. for subj.:isque, licet caeli regione remotos, mente deos adiit,
Ov. M. 15, 62.—With a corresp. tamen:licet laudem Fortunam, tamen, ut ne Salutem culpem,
Plaut. As. 3, 3, 28:licet saepius tibi hujus generis litteras mittam... sed tamen, etc.,
Cic. Fam. 13, 27, 1:licet tibi significarim, ut ad me venires, tamen, etc.,
id. Att. 3, 12, 3; Quint. 2, 2, 8; 8, 3, 69:licet ergo non sint confirmati testamento, a me tamen, ut confirmati, observabuntur,
Plin. Ep. 2, 16, 3; Quint. 7 praef. § 2: constet illi licet fides et benevolentia, tranquillitas tamen, etc., Sen. Tranq. Anim. 7, 6.—With ellips. of subj.:immatura licet, tamen huc non noxia veni (sc. venias),
Prop. 5, 11, 17.—With a corresp. certe:licet enim haec quivis arbitratu suo reprehendat... certe levior reprehensio est,
Cic. Ac. 2, 32, 102.—With indic. (post-class.):C.licet inter gesta et facta videtur quaedam esse subtilis differentia, attamen, etc.,
Dig. 50, 16, 58; 2, 15, 8, § 25:licet directae libertates deficiunt, attamen, etc.,
ib. 29, 7, 2: obduxi licet arma, sum Priapus, Poëta ap. Anth. Lat. 5, 218; Macr. S. 1, 11; App. M. 2, p. 117, 25.—As an adv. with adj. or part., although (post-class.):1.licet contumacissimum, tamen efficacissimum, etc.,
Sen. Cons. ad Marc. 8, 1:miles, licet membris vigentibus firmus, se solum circumspicit,
Amm. 14, 10, 12; 17, 12, 11; Claud. Mam. Paneg. Max. 1.—Hence,lĭcens, entis, P. a., free, unrestrained, uncurbed, bold, forward, presumptuous, licentious.A.Of persons (only poet. and in post-class. prose):B.quam audaces et quam licentes sumus qui, etc.,
Gell. 15, 9, 4:unde licens Fabius sacra Lupercus habet,
Prop. 4, 1, 26:turba licens, Naides improbae,
Sen. Hippol. 777.—Of inanim. and abstr. things (once in Cic.; elsewh. only poet. and in post-Aug. prose):2.licentior dithyrambus,
Cic. de Or. 3, 48, 185:hic tibi multa licet sermone licentia tecto Dicere,
Ov. A. A. 1, 569:joci,
Stat. S. 1, 6, 93:licentior epistula, Plin. N. H. prooem. § 1: imperium,
Val. Max. 6, 4, 2:vita,
id. 9, 1, 3. —Hence, adv.: lĭcenter, freely, according to one's own pleasure or fancy; and, in a bad sense, without restraint, boldly, impudently, licentiously (class.):at quam licenter!
Cic. N. D. 1, 39, 109:ut ingredi libere, non ut licenter videatur errare,
id. Or. 23, 77:Graeci licenter multa,
Quint. 1, 8, 6:aliquid facere,
Liv. 26, 10.— Comp.:(servos) licentius, liberius, familiarius cum domina vivere,
Cic. Cael. 23, 57:Romanos, remoto metu, laxius licentiusque futuros,
more remiss in their discipline, Sall. J. 87 fin.:gerere res communes,
id. ib. 108:ausi aliquid,
Quint. 2, 4, 14:si quid licentius dixerint,
id. 1, 2, 7:translata,
id. 8, 3, 37; 12, 10, 50:Liberum et Cererem pro vino et pane licentius, quam ut fori severitas ferat,
id. 8, 6, 24; Tac. A. 6, 13.—lĭcĭtus, a, um, P. a., permitted, allowed, allowable, lawful ( poet. and post-Aug. for permissus, honestus):sermo,
Verg. A. 8, 468:torus,
Petr. 34, 8:acies,
Stat. Th. 11, 123:negotiatio,
Dig. 37, 14, 2:contractus,
ib. 50, 14, 3.—In plur. as subst.: lĭcĭta, ōrum, n., things that are lawful:ipse per licita atque illicita foedatus,
Tac. A. 15, 37.—Hence, adv., in two forms: lĭcĭtē and lĭcĭtō, rightfully, lawfully (post-class. for juste, honeste, legitime).—Form licite, Dig. 30, 114, § 5.—Form licito,
Sol. 11, 8; Cod. Th. 11, 8, 3. -
9 licita
lĭcet, cŭit and cĭtum est, 2 (old form, licessit for licuerit, Plaut. As. 3, 3, 13; imp. liceto, Lex ap. Inscr. Grut. 202, 508 al.), v. n. and impers. [root lic-; Gr. lip-; v. 1. liceo], it is lawful, it is allowed or permitted; one may or can, one is at liberty to do so and so; constr. with neutr. of the demonstr. or rel. pron., with inf. or a subject-clause, with or without a dat., or dat. and inf., with ut or (more freq.) with the simple subj., or entirely absol.(α).With neutr. of the demonstr. or rel. pron. as a subject, with or without a dat.:(β).licere id dicimus, quod legibus, quod more majorum institutisque conceditur. Neque enim quod quisque potest, id ei licet,
Cic. Phil. 13, 6, 14:cui facile persuasi, mihi id, quod rogaret, ne licere quidem, non modo non lubere,
id. Att. 14, 19, 4:quid deceat vos, non quantum liceat vobis, spectare debetis,
id. Rab. Post. 5, 11; cf.:si hominibus tantum licere judicas, quantum possunt: vide, ne, etc.,
id. Phil. 13, 7, 15:si illud non licet, Saltem hoc licebit,
Ter. Eun. 4, 2, 12: neque idem ubique aut licet aut decorum est, Quint. 5, 10, 40:quod in foro non expedit, illic nec liceat,
id. 9, 2, 67:sin et poterit Naevius id quod lubet et ei lubebit, quod non licet, quid agendum est?
Cic. Quint. 30, 94:nihil, quod per leges liceret,
id. Mil. 16, 43:cui tantum de te licuit?
Verg. A. 6, 502; Anthol. Lat. 1, 172, 150:cui tantum fata licere In generum voluere tuum,
Luc. 9, 1025; cf.:tantumque licere horruit,
Sil. 14, 670.—Rarely in plur.:cum in servum omnia liceant, est, etc.,
Sen. Clem. 1, 18, 2.—With inf. or a subject-clause, with or without a dat.: neque terram inicere, neque cruenta Convestire corpora mihi licuit, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 168 Vahl.):(γ).licet nemini contra patriam ducere exercitum,
Cic. Phil. 13, 6, 14:ut tibi id facere liceat,
id. Rep. 1, 6, 10:M. Catoni licuit Tusculi se in otio delectare,
id. ib. 1, 1, 1:sceleris crimine liceat Cn. Pompeio mortuo, liceat multis aliis carere,
id. Lig. 6, 18; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3; Cic. Att. 2, 1, 5:quaerere, qui licuerit aedificare navem senatori,
id. Verr. 2, 5, 18, § 45:meamet facta mihi dicere licet,
Sall. J. 85, 24.—Without a dat.:introire in aedes numquam licitum est,
Plaut. Am. 2, 1, 70:impune optare istuc licet,
Ter. Hec. 3, 5, 14:modo liceat vivere,
id. Heaut. 5, 2, 28:licetne scire ex te?
id. Hec. 5, 4, 33:hic subitam rerum commutationem videre licuit,
Caes. B. C. 3, 27, 1; 3, 96, 4:si facere omnino non licebit,
Cic. Phil. 13, 6, 14:licet ora ipsa cernere iratorum,
id. Off. 1, 29, 102; cf. id. Div. 1, 41, 91:licet hoc videre,
id. de Or. 3, 25, 99; id. Div. 1, 7, 13; id. Inv. 1, 15, 21; 2, 23, 71; 2, 9, 29:veretur ne non liceat tenere hereditatem,
id. Att. 13, 48, 1:licetne extra ordinem in provocantem hostem pugnare?
Liv. 23, 47, 1:poscere ut perculsis instare liceat,
id. 2, 65, 2. —With inf. pass. (cf. Krebs, Antibarb. p. 660 sq.):intellegi jam licet, nullum fore imperium,
Cic. Rep. 1, 38, 60:idque e pontificio jure intellegi licet,
id. Tusc. 1, 12, 27; cf.:his cognosci licuit, quantum, etc.,
Caes. B. C. 3, 28; Cic. Off. 1, 7, 20:evocari ex insula Cyprios non licet,
id. Att. 5, 21, 6:in senatu dici nihil liceat,
id. ib. 3, 12, 1:coöptari sacerdotem licebat,
id. Fam. 3, 10, 9:in eum ordinem coöptari licet,
id. Verr. 2, 2, 49, § 120:id primum in poëtis cerni licet,
id. de Or. 3, 7, 27; id. Ac. 1, 4, 17.—The noun of the subject-clause is regularly in the acc.:licet me id scire quid sit?
Plaut. Ps. 1, 1, 14:non licet hominem esse, etc.,
Ter. Heaut. 4, 1, 53:si licet me latere,
id. ib. 4, 2, 5:hocine me miserum non licere meo modo ingenium frui!
id. ib. 2, 4, 21; cf.:eodem ut jure uti senem Liceat, id. Hec. prol. alt. 3: non licet me isto tanto bono uti,
Cic. Verr. 2, 5, 59, § 154:cum non liceret Romae quemquam esse, etc.,
id. ib. 2, 2, 41, §100: ex eis locis, in quibus te habere nihil licet,
id. ib. 2, 5, 18, §45: quare licet etiam mortalem esse animum judicantem aeterna moliri,
id. Tusc. 1, 38, 91:cur his per te frui libertate sua, cur denique esse liberos non licet?
id. Fl. 29, 71 B. and K. (al. liberis; v. infra).—So with esse:liceat esse miseros,
Cic. Lig. 6, 18; cf.:medios esse jam non licebit,
id. Att. 10, 8, 4; id. Tusc. 5, 15, 44; 1, 38, 91 Klotz N. cr.; also with fieri:ut eum liceat ante tempus consulem fieri,
Auct. Her. 3, 2, 2:ut jam liceat una comprehensione omnia complecti non dubitantemque dicere, etc.,
Cic. Fin. 5, 9, 26:haec praescripta servantem licet magnifice vivere,
id. Off. 1, 26, 92:licet tamen opera prodesse multis, beneficia petentem, etc.,
id. ib. 2, 19, 67.—So with acc. with a subject-inf., esse or fieri, even when licet is accompanied by the dat.:si civi Romano licet esse Gaditanum,
Cic. Balb. 12, 29:potest incidere quaestio, An huic esse procuratorem liceat?
Quint. 7, 1, 19:procuratorem tibi esse non licuit,
id. 4, 4, 6 Zumpt N. cr.:mihi non licet esse piam,
Ov. H. 14, 64: is erat annus, quo per leges ei consulem fieri liceret Caes. B. C. 3, 1 Oud. N. cr. —But more freq., in this case, there is an attraction of the predicate-noun to the dative dependent on licet.—Hence,Licet alicui with inf., esp. with esse:(δ).per hanc tibi cenam incenato esse hodie licet,
Plaut. Stich. 4, 2, 31:per hanc curam quieto tibi licet esse,
id. Ep. 3, 2, 2:licuit esse otioso Themistocli,
Cic. Tusc. 1, 15, 33; cf.:ut tibi abesse liceat, et esse otioso,
id. Att. 9, 2, A, 1: quare [p. 1063] judici mihi non esse liceat, id. Rab. Post. 7, 17:ut iis ingratis esse non liceat,
id. Off. 2, 18, 63:quo in genere mihi neglegenti esse non licet,
id. Att. 1, 17, 6:cur iis per te frui libertate sua, cur denique esse liberis non licet?
id. Fl. 29, 71 (B. and K. liberos; v. supra):quibus otiosis ne in communi quidem otio liceat esse,
id. Cael. 1, 1:quibus licet jam esse fortunatissimis,
Caes. B. G. 6, 35, 8:illis timidis et ignavis licet esse,
Liv. 21, 44, 3.—With other verbs than esse:ut sibi per te liceat innocenti vitam in egestate degere,
Cic. Rosc. Am. 49, 144:cum postulasset... ut sibi triumphanti urbem invehi liceret,
Liv. 38, 44 fin. —Very rarely, in this construction, the dative with licet is wanting, and is to be supplied from the connection: atqui licet esse beatis (sc. iis),
Hor. S. 1, 1, 19:licet eminus esse Fortibus,
Ov. M. 8, 405:Hannibal precatur deos ut incolumi cedere atque abire liceat,
Liv. 26, 41, 16:sibi vitam filiae suā cariorem fuisse, si liberae ac pudicae vivere licitum fuisset,
id. 3, 50, 6. Cf. on this and the preced. construction, Krüger, Untersuchungen, vol. iii. p. 359 sq.; Ruddim. 2, p. 15; Zumpt, Gram. § 601; Madv. Gram. § 393, c. and obs. 1.—With ut, and more freq. with the simple subj.:(ε).neque jam mihi licet neque est integrum, ut, etc.,
Cic. Mur. 4, 8:facto nunc laedat licet,
Plaut. Capt. 2, 2, 53:mea quidem causa salvos sis licet,
id. Rud. 1, 2, 51:ludas licet,
Ter. Phorm. 2, 2, 33:fremant omnes licet,
Cic. de Or. 1, 44, 195:sed omnia licet concurrant,
id. Att. 14, 4, 2:ex qua licet pauca degustes,
id. ib. 1, 16, 8:vel ipsi hoc dicas licet,
id. ib. 5, 1, 4:quamvis licet insectemur istos, metuo ne soli philosophi sint,
id. Tusc. 4, 24, 53; cf. id. Leg. 3, 10, 24; id. N. D. 3, 36, 88:sequatur Hermagoram licebit,
id. Inv. 1, 51, 97; id. Rosc. Am. 17, 49:sis pecore et multa dives tellure licebit,
Hor. Epod. 15, 19:detrahat auctori multum fortuna licebit,
Ov. Tr. 5, 14, 3; Verg. A. 6, 400. Cf. also under II. a.—As a v. impers. absol., with or without dat.:II.immo, aliis si licet, tibi non licet,
Ter. Heaut. 4, 15, 49:cum licitum est ei,
id. And. 2, 6, 12:nec crederem mihi impunius Licere,
id. Heaut. 3, 2, 50:quod profecto faciam, si mihi per ejusdem amicitiam licebit,
Cic. Fam. 1, 8, 3: Ph. Sed quaeso, hominem ut jubeas arcessi. He. Licet, that may be or may be done, I have no objection, Plaut. Capt. 5, 1, 29:si per vos licet,
id. As. prol. 12:id quod postea, si per vos, judices, licitum erit, aperietur,
Cic. Rosc. Am. 44, 127:dum per aetatem licet,
Ter. Ad. 1, 2, 28:fruare, dum licet,
id. Heaut. 2, 3, 104; cf.:dum licet, loquimini mecum,
id. Phorm. 3, 3, 16:sic ut quimus, aiunt, quando, ut volumus, non licet,
id. And. 4, 5, 10:ut id, quoad posset, quod fas esset, quoad liceret, populi ad partes daret,
Cic. Agr. 2, 7, 19.Transf. When licet introduces a subordinate proposition, which makes a concession, without abandoning the main proposition, it is used as a conjunction corresponding to quamvis, quamquam, etsi. In late Latin it is, like these, connected with the indicative, and in the class. per. it is not unfreq. opposed to tamen and certe in the main proposition; even if, although, notwithstanding.A.With subj. (class.):B.quoniam quidem semel suscepi, licet hercules undique omnes mihi minae et terrores periculaque impendeant omnia, succurram atque subibo,
Cic. Rosc. Am. 11, 31:improbitas, licet adversario molesta sit, judici invisa est,
Quint. 6, 4, 15: in comoedia maxime claudamus: licet Varro Musas Plautino dicat sermone locuturas fuisse, si Latine loqui vellent;licet, etc.,
id. 10, 1, 99:vita brevis est, licet supra mille annos exeat,
Sen. Brev. Vit. 6:licet ingens janitor... exsanguis terreat umbras,
Verg. A. 6, 400. —With part. for subj.:isque, licet caeli regione remotos, mente deos adiit,
Ov. M. 15, 62.—With a corresp. tamen:licet laudem Fortunam, tamen, ut ne Salutem culpem,
Plaut. As. 3, 3, 28:licet saepius tibi hujus generis litteras mittam... sed tamen, etc.,
Cic. Fam. 13, 27, 1:licet tibi significarim, ut ad me venires, tamen, etc.,
id. Att. 3, 12, 3; Quint. 2, 2, 8; 8, 3, 69:licet ergo non sint confirmati testamento, a me tamen, ut confirmati, observabuntur,
Plin. Ep. 2, 16, 3; Quint. 7 praef. § 2: constet illi licet fides et benevolentia, tranquillitas tamen, etc., Sen. Tranq. Anim. 7, 6.—With ellips. of subj.:immatura licet, tamen huc non noxia veni (sc. venias),
Prop. 5, 11, 17.—With a corresp. certe:licet enim haec quivis arbitratu suo reprehendat... certe levior reprehensio est,
Cic. Ac. 2, 32, 102.—With indic. (post-class.):C.licet inter gesta et facta videtur quaedam esse subtilis differentia, attamen, etc.,
Dig. 50, 16, 58; 2, 15, 8, § 25:licet directae libertates deficiunt, attamen, etc.,
ib. 29, 7, 2: obduxi licet arma, sum Priapus, Poëta ap. Anth. Lat. 5, 218; Macr. S. 1, 11; App. M. 2, p. 117, 25.—As an adv. with adj. or part., although (post-class.):1.licet contumacissimum, tamen efficacissimum, etc.,
Sen. Cons. ad Marc. 8, 1:miles, licet membris vigentibus firmus, se solum circumspicit,
Amm. 14, 10, 12; 17, 12, 11; Claud. Mam. Paneg. Max. 1.—Hence,lĭcens, entis, P. a., free, unrestrained, uncurbed, bold, forward, presumptuous, licentious.A.Of persons (only poet. and in post-class. prose):B.quam audaces et quam licentes sumus qui, etc.,
Gell. 15, 9, 4:unde licens Fabius sacra Lupercus habet,
Prop. 4, 1, 26:turba licens, Naides improbae,
Sen. Hippol. 777.—Of inanim. and abstr. things (once in Cic.; elsewh. only poet. and in post-Aug. prose):2.licentior dithyrambus,
Cic. de Or. 3, 48, 185:hic tibi multa licet sermone licentia tecto Dicere,
Ov. A. A. 1, 569:joci,
Stat. S. 1, 6, 93:licentior epistula, Plin. N. H. prooem. § 1: imperium,
Val. Max. 6, 4, 2:vita,
id. 9, 1, 3. —Hence, adv.: lĭcenter, freely, according to one's own pleasure or fancy; and, in a bad sense, without restraint, boldly, impudently, licentiously (class.):at quam licenter!
Cic. N. D. 1, 39, 109:ut ingredi libere, non ut licenter videatur errare,
id. Or. 23, 77:Graeci licenter multa,
Quint. 1, 8, 6:aliquid facere,
Liv. 26, 10.— Comp.:(servos) licentius, liberius, familiarius cum domina vivere,
Cic. Cael. 23, 57:Romanos, remoto metu, laxius licentiusque futuros,
more remiss in their discipline, Sall. J. 87 fin.:gerere res communes,
id. ib. 108:ausi aliquid,
Quint. 2, 4, 14:si quid licentius dixerint,
id. 1, 2, 7:translata,
id. 8, 3, 37; 12, 10, 50:Liberum et Cererem pro vino et pane licentius, quam ut fori severitas ferat,
id. 8, 6, 24; Tac. A. 6, 13.—lĭcĭtus, a, um, P. a., permitted, allowed, allowable, lawful ( poet. and post-Aug. for permissus, honestus):sermo,
Verg. A. 8, 468:torus,
Petr. 34, 8:acies,
Stat. Th. 11, 123:negotiatio,
Dig. 37, 14, 2:contractus,
ib. 50, 14, 3.—In plur. as subst.: lĭcĭta, ōrum, n., things that are lawful:ipse per licita atque illicita foedatus,
Tac. A. 15, 37.—Hence, adv., in two forms: lĭcĭtē and lĭcĭtō, rightfully, lawfully (post-class. for juste, honeste, legitime).—Form licite, Dig. 30, 114, § 5.—Form licito,
Sol. 11, 8; Cod. Th. 11, 8, 3. -
10 licito
lĭcet, cŭit and cĭtum est, 2 (old form, licessit for licuerit, Plaut. As. 3, 3, 13; imp. liceto, Lex ap. Inscr. Grut. 202, 508 al.), v. n. and impers. [root lic-; Gr. lip-; v. 1. liceo], it is lawful, it is allowed or permitted; one may or can, one is at liberty to do so and so; constr. with neutr. of the demonstr. or rel. pron., with inf. or a subject-clause, with or without a dat., or dat. and inf., with ut or (more freq.) with the simple subj., or entirely absol.(α).With neutr. of the demonstr. or rel. pron. as a subject, with or without a dat.:(β).licere id dicimus, quod legibus, quod more majorum institutisque conceditur. Neque enim quod quisque potest, id ei licet,
Cic. Phil. 13, 6, 14:cui facile persuasi, mihi id, quod rogaret, ne licere quidem, non modo non lubere,
id. Att. 14, 19, 4:quid deceat vos, non quantum liceat vobis, spectare debetis,
id. Rab. Post. 5, 11; cf.:si hominibus tantum licere judicas, quantum possunt: vide, ne, etc.,
id. Phil. 13, 7, 15:si illud non licet, Saltem hoc licebit,
Ter. Eun. 4, 2, 12: neque idem ubique aut licet aut decorum est, Quint. 5, 10, 40:quod in foro non expedit, illic nec liceat,
id. 9, 2, 67:sin et poterit Naevius id quod lubet et ei lubebit, quod non licet, quid agendum est?
Cic. Quint. 30, 94:nihil, quod per leges liceret,
id. Mil. 16, 43:cui tantum de te licuit?
Verg. A. 6, 502; Anthol. Lat. 1, 172, 150:cui tantum fata licere In generum voluere tuum,
Luc. 9, 1025; cf.:tantumque licere horruit,
Sil. 14, 670.—Rarely in plur.:cum in servum omnia liceant, est, etc.,
Sen. Clem. 1, 18, 2.—With inf. or a subject-clause, with or without a dat.: neque terram inicere, neque cruenta Convestire corpora mihi licuit, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 168 Vahl.):(γ).licet nemini contra patriam ducere exercitum,
Cic. Phil. 13, 6, 14:ut tibi id facere liceat,
id. Rep. 1, 6, 10:M. Catoni licuit Tusculi se in otio delectare,
id. ib. 1, 1, 1:sceleris crimine liceat Cn. Pompeio mortuo, liceat multis aliis carere,
id. Lig. 6, 18; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3; Cic. Att. 2, 1, 5:quaerere, qui licuerit aedificare navem senatori,
id. Verr. 2, 5, 18, § 45:meamet facta mihi dicere licet,
Sall. J. 85, 24.—Without a dat.:introire in aedes numquam licitum est,
Plaut. Am. 2, 1, 70:impune optare istuc licet,
Ter. Hec. 3, 5, 14:modo liceat vivere,
id. Heaut. 5, 2, 28:licetne scire ex te?
id. Hec. 5, 4, 33:hic subitam rerum commutationem videre licuit,
Caes. B. C. 3, 27, 1; 3, 96, 4:si facere omnino non licebit,
Cic. Phil. 13, 6, 14:licet ora ipsa cernere iratorum,
id. Off. 1, 29, 102; cf. id. Div. 1, 41, 91:licet hoc videre,
id. de Or. 3, 25, 99; id. Div. 1, 7, 13; id. Inv. 1, 15, 21; 2, 23, 71; 2, 9, 29:veretur ne non liceat tenere hereditatem,
id. Att. 13, 48, 1:licetne extra ordinem in provocantem hostem pugnare?
Liv. 23, 47, 1:poscere ut perculsis instare liceat,
id. 2, 65, 2. —With inf. pass. (cf. Krebs, Antibarb. p. 660 sq.):intellegi jam licet, nullum fore imperium,
Cic. Rep. 1, 38, 60:idque e pontificio jure intellegi licet,
id. Tusc. 1, 12, 27; cf.:his cognosci licuit, quantum, etc.,
Caes. B. C. 3, 28; Cic. Off. 1, 7, 20:evocari ex insula Cyprios non licet,
id. Att. 5, 21, 6:in senatu dici nihil liceat,
id. ib. 3, 12, 1:coöptari sacerdotem licebat,
id. Fam. 3, 10, 9:in eum ordinem coöptari licet,
id. Verr. 2, 2, 49, § 120:id primum in poëtis cerni licet,
id. de Or. 3, 7, 27; id. Ac. 1, 4, 17.—The noun of the subject-clause is regularly in the acc.:licet me id scire quid sit?
Plaut. Ps. 1, 1, 14:non licet hominem esse, etc.,
Ter. Heaut. 4, 1, 53:si licet me latere,
id. ib. 4, 2, 5:hocine me miserum non licere meo modo ingenium frui!
id. ib. 2, 4, 21; cf.:eodem ut jure uti senem Liceat, id. Hec. prol. alt. 3: non licet me isto tanto bono uti,
Cic. Verr. 2, 5, 59, § 154:cum non liceret Romae quemquam esse, etc.,
id. ib. 2, 2, 41, §100: ex eis locis, in quibus te habere nihil licet,
id. ib. 2, 5, 18, §45: quare licet etiam mortalem esse animum judicantem aeterna moliri,
id. Tusc. 1, 38, 91:cur his per te frui libertate sua, cur denique esse liberos non licet?
id. Fl. 29, 71 B. and K. (al. liberis; v. infra).—So with esse:liceat esse miseros,
Cic. Lig. 6, 18; cf.:medios esse jam non licebit,
id. Att. 10, 8, 4; id. Tusc. 5, 15, 44; 1, 38, 91 Klotz N. cr.; also with fieri:ut eum liceat ante tempus consulem fieri,
Auct. Her. 3, 2, 2:ut jam liceat una comprehensione omnia complecti non dubitantemque dicere, etc.,
Cic. Fin. 5, 9, 26:haec praescripta servantem licet magnifice vivere,
id. Off. 1, 26, 92:licet tamen opera prodesse multis, beneficia petentem, etc.,
id. ib. 2, 19, 67.—So with acc. with a subject-inf., esse or fieri, even when licet is accompanied by the dat.:si civi Romano licet esse Gaditanum,
Cic. Balb. 12, 29:potest incidere quaestio, An huic esse procuratorem liceat?
Quint. 7, 1, 19:procuratorem tibi esse non licuit,
id. 4, 4, 6 Zumpt N. cr.:mihi non licet esse piam,
Ov. H. 14, 64: is erat annus, quo per leges ei consulem fieri liceret Caes. B. C. 3, 1 Oud. N. cr. —But more freq., in this case, there is an attraction of the predicate-noun to the dative dependent on licet.—Hence,Licet alicui with inf., esp. with esse:(δ).per hanc tibi cenam incenato esse hodie licet,
Plaut. Stich. 4, 2, 31:per hanc curam quieto tibi licet esse,
id. Ep. 3, 2, 2:licuit esse otioso Themistocli,
Cic. Tusc. 1, 15, 33; cf.:ut tibi abesse liceat, et esse otioso,
id. Att. 9, 2, A, 1: quare [p. 1063] judici mihi non esse liceat, id. Rab. Post. 7, 17:ut iis ingratis esse non liceat,
id. Off. 2, 18, 63:quo in genere mihi neglegenti esse non licet,
id. Att. 1, 17, 6:cur iis per te frui libertate sua, cur denique esse liberis non licet?
id. Fl. 29, 71 (B. and K. liberos; v. supra):quibus otiosis ne in communi quidem otio liceat esse,
id. Cael. 1, 1:quibus licet jam esse fortunatissimis,
Caes. B. G. 6, 35, 8:illis timidis et ignavis licet esse,
Liv. 21, 44, 3.—With other verbs than esse:ut sibi per te liceat innocenti vitam in egestate degere,
Cic. Rosc. Am. 49, 144:cum postulasset... ut sibi triumphanti urbem invehi liceret,
Liv. 38, 44 fin. —Very rarely, in this construction, the dative with licet is wanting, and is to be supplied from the connection: atqui licet esse beatis (sc. iis),
Hor. S. 1, 1, 19:licet eminus esse Fortibus,
Ov. M. 8, 405:Hannibal precatur deos ut incolumi cedere atque abire liceat,
Liv. 26, 41, 16:sibi vitam filiae suā cariorem fuisse, si liberae ac pudicae vivere licitum fuisset,
id. 3, 50, 6. Cf. on this and the preced. construction, Krüger, Untersuchungen, vol. iii. p. 359 sq.; Ruddim. 2, p. 15; Zumpt, Gram. § 601; Madv. Gram. § 393, c. and obs. 1.—With ut, and more freq. with the simple subj.:(ε).neque jam mihi licet neque est integrum, ut, etc.,
Cic. Mur. 4, 8:facto nunc laedat licet,
Plaut. Capt. 2, 2, 53:mea quidem causa salvos sis licet,
id. Rud. 1, 2, 51:ludas licet,
Ter. Phorm. 2, 2, 33:fremant omnes licet,
Cic. de Or. 1, 44, 195:sed omnia licet concurrant,
id. Att. 14, 4, 2:ex qua licet pauca degustes,
id. ib. 1, 16, 8:vel ipsi hoc dicas licet,
id. ib. 5, 1, 4:quamvis licet insectemur istos, metuo ne soli philosophi sint,
id. Tusc. 4, 24, 53; cf. id. Leg. 3, 10, 24; id. N. D. 3, 36, 88:sequatur Hermagoram licebit,
id. Inv. 1, 51, 97; id. Rosc. Am. 17, 49:sis pecore et multa dives tellure licebit,
Hor. Epod. 15, 19:detrahat auctori multum fortuna licebit,
Ov. Tr. 5, 14, 3; Verg. A. 6, 400. Cf. also under II. a.—As a v. impers. absol., with or without dat.:II.immo, aliis si licet, tibi non licet,
Ter. Heaut. 4, 15, 49:cum licitum est ei,
id. And. 2, 6, 12:nec crederem mihi impunius Licere,
id. Heaut. 3, 2, 50:quod profecto faciam, si mihi per ejusdem amicitiam licebit,
Cic. Fam. 1, 8, 3: Ph. Sed quaeso, hominem ut jubeas arcessi. He. Licet, that may be or may be done, I have no objection, Plaut. Capt. 5, 1, 29:si per vos licet,
id. As. prol. 12:id quod postea, si per vos, judices, licitum erit, aperietur,
Cic. Rosc. Am. 44, 127:dum per aetatem licet,
Ter. Ad. 1, 2, 28:fruare, dum licet,
id. Heaut. 2, 3, 104; cf.:dum licet, loquimini mecum,
id. Phorm. 3, 3, 16:sic ut quimus, aiunt, quando, ut volumus, non licet,
id. And. 4, 5, 10:ut id, quoad posset, quod fas esset, quoad liceret, populi ad partes daret,
Cic. Agr. 2, 7, 19.Transf. When licet introduces a subordinate proposition, which makes a concession, without abandoning the main proposition, it is used as a conjunction corresponding to quamvis, quamquam, etsi. In late Latin it is, like these, connected with the indicative, and in the class. per. it is not unfreq. opposed to tamen and certe in the main proposition; even if, although, notwithstanding.A.With subj. (class.):B.quoniam quidem semel suscepi, licet hercules undique omnes mihi minae et terrores periculaque impendeant omnia, succurram atque subibo,
Cic. Rosc. Am. 11, 31:improbitas, licet adversario molesta sit, judici invisa est,
Quint. 6, 4, 15: in comoedia maxime claudamus: licet Varro Musas Plautino dicat sermone locuturas fuisse, si Latine loqui vellent;licet, etc.,
id. 10, 1, 99:vita brevis est, licet supra mille annos exeat,
Sen. Brev. Vit. 6:licet ingens janitor... exsanguis terreat umbras,
Verg. A. 6, 400. —With part. for subj.:isque, licet caeli regione remotos, mente deos adiit,
Ov. M. 15, 62.—With a corresp. tamen:licet laudem Fortunam, tamen, ut ne Salutem culpem,
Plaut. As. 3, 3, 28:licet saepius tibi hujus generis litteras mittam... sed tamen, etc.,
Cic. Fam. 13, 27, 1:licet tibi significarim, ut ad me venires, tamen, etc.,
id. Att. 3, 12, 3; Quint. 2, 2, 8; 8, 3, 69:licet ergo non sint confirmati testamento, a me tamen, ut confirmati, observabuntur,
Plin. Ep. 2, 16, 3; Quint. 7 praef. § 2: constet illi licet fides et benevolentia, tranquillitas tamen, etc., Sen. Tranq. Anim. 7, 6.—With ellips. of subj.:immatura licet, tamen huc non noxia veni (sc. venias),
Prop. 5, 11, 17.—With a corresp. certe:licet enim haec quivis arbitratu suo reprehendat... certe levior reprehensio est,
Cic. Ac. 2, 32, 102.—With indic. (post-class.):C.licet inter gesta et facta videtur quaedam esse subtilis differentia, attamen, etc.,
Dig. 50, 16, 58; 2, 15, 8, § 25:licet directae libertates deficiunt, attamen, etc.,
ib. 29, 7, 2: obduxi licet arma, sum Priapus, Poëta ap. Anth. Lat. 5, 218; Macr. S. 1, 11; App. M. 2, p. 117, 25.—As an adv. with adj. or part., although (post-class.):1.licet contumacissimum, tamen efficacissimum, etc.,
Sen. Cons. ad Marc. 8, 1:miles, licet membris vigentibus firmus, se solum circumspicit,
Amm. 14, 10, 12; 17, 12, 11; Claud. Mam. Paneg. Max. 1.—Hence,lĭcens, entis, P. a., free, unrestrained, uncurbed, bold, forward, presumptuous, licentious.A.Of persons (only poet. and in post-class. prose):B.quam audaces et quam licentes sumus qui, etc.,
Gell. 15, 9, 4:unde licens Fabius sacra Lupercus habet,
Prop. 4, 1, 26:turba licens, Naides improbae,
Sen. Hippol. 777.—Of inanim. and abstr. things (once in Cic.; elsewh. only poet. and in post-Aug. prose):2.licentior dithyrambus,
Cic. de Or. 3, 48, 185:hic tibi multa licet sermone licentia tecto Dicere,
Ov. A. A. 1, 569:joci,
Stat. S. 1, 6, 93:licentior epistula, Plin. N. H. prooem. § 1: imperium,
Val. Max. 6, 4, 2:vita,
id. 9, 1, 3. —Hence, adv.: lĭcenter, freely, according to one's own pleasure or fancy; and, in a bad sense, without restraint, boldly, impudently, licentiously (class.):at quam licenter!
Cic. N. D. 1, 39, 109:ut ingredi libere, non ut licenter videatur errare,
id. Or. 23, 77:Graeci licenter multa,
Quint. 1, 8, 6:aliquid facere,
Liv. 26, 10.— Comp.:(servos) licentius, liberius, familiarius cum domina vivere,
Cic. Cael. 23, 57:Romanos, remoto metu, laxius licentiusque futuros,
more remiss in their discipline, Sall. J. 87 fin.:gerere res communes,
id. ib. 108:ausi aliquid,
Quint. 2, 4, 14:si quid licentius dixerint,
id. 1, 2, 7:translata,
id. 8, 3, 37; 12, 10, 50:Liberum et Cererem pro vino et pane licentius, quam ut fori severitas ferat,
id. 8, 6, 24; Tac. A. 6, 13.—lĭcĭtus, a, um, P. a., permitted, allowed, allowable, lawful ( poet. and post-Aug. for permissus, honestus):sermo,
Verg. A. 8, 468:torus,
Petr. 34, 8:acies,
Stat. Th. 11, 123:negotiatio,
Dig. 37, 14, 2:contractus,
ib. 50, 14, 3.—In plur. as subst.: lĭcĭta, ōrum, n., things that are lawful:ipse per licita atque illicita foedatus,
Tac. A. 15, 37.—Hence, adv., in two forms: lĭcĭtē and lĭcĭtō, rightfully, lawfully (post-class. for juste, honeste, legitime).—Form licite, Dig. 30, 114, § 5.—Form licito,
Sol. 11, 8; Cod. Th. 11, 8, 3. -
11 suadeo
suādĕo, si, sum, 2 (scanned as a trisyl., sŭādent, Lucr. 4, 1157: suavis, Key, § 972), v. n. and a. [Sanscr. svad-, to taste, please; Gr. had-, handanô, to please; Lat. suavis, suadela, etc.; Germ. süsz; Engl. sweet], to advise, recommend, exhort, urge, persuade (freq. and class.; cf.: hortor, moneo).I.In gen., constr. absol., with dat. of pers., and with acc. rei, an obj.-clause, ut or ne, or the simple subj.; rarely with acc. pers.(α).Absol.:(β).non jubeo, sed, si me consulis, suadeo,
Cic. Cat. 1, 5, 13:instare, Suadere, orare,
Ter. And. 4, 1, 37; Plaut. Rud. 3, 6, 37:recte suadere,
Ter. Heaut. 5, 2, 43:pulchre,
id. Phorm. 3, 3, 9:itane suades?
id. Eun. 1, 1, 31:ita faciam, ut suades,
Cic. Att. 11, 16, 1:male suadendo lacerant homines,
Plaut. Curc. 4, 2, 22:bene suadere,
Cic. Lael. 13, 44.—With dat. pers.:(γ).an C. Trebonio persuasi? cui ne suadere quidem ausus essem,
Cic. Phil. 2, 11, 27:alicui sapientius suadere,
id. Fam. 2, 7, 1.—With acc. rei:(δ).modo quod suasit, dissuadet,
Plaut. Cist. 2, 1, 10:pacem,
Cic. Fam. 7, 3, 2:digito silentia,
Ov. M. 9, 692:longe diversa,
Vell. 2, 52, 2:asperiora,
Suet. Caes. 14:quietem et concordiam,
id. Oth. 8.—So with dat. pers.:quod tibi suadeam, suadeam meo patri,
Plaut. Capt. 2, 1, 40:multa multis saepe suasit perperam,
id. ib. 2, 2, 78:tu quod ipse tibi suaseris, idem mihi persuasum putato,
Cic. Att. 13, 38, 2:quid mi igitur suades?
Hor. S. 1, 1, 101.— Pass.:minus placet, magis quod suadetur: quod dissuadetur placet,
Plaut. Trin. 3, 2, 44.—With inf. or obj.-clause (mostly poet.):(ε).vide ne facinus facias, cum mori suadeas,
Cic. Fin. 2, 29, 95:nemo suaserit studiosis dicendi adulescentibus in gestu discendo elaborare,
id. de Or. 1, 59, 251:Juturnam misero fateor succurrere fratri Suasi,
Verg. A. 12, 814; Aus. Idyll. 2, 53:ne hoc quidem suaserim, uni se alicui proprie addicere,
Quint. 10, 2, 24: praesidibus onerandas [p. 1771] tributo provincias suadentibus, Suet. Tib. 32.—With dat. pers.:nisi mihi ab adulescentiā suasissem, nihil esse in vitā magnopere expetendum nisi laudem,
persuaded, convinced, Cic. Arch. 6, 14:suadebant amici nullam esse rationem, etc.,
id. Caecin. 5, 15; Quint. 2, 5, 23.—Cf. pass.:nec potest aliquid suaderi perdere,
Arn. 2, n. 26:Megadorus a sorore suasus ducere uxorem,
Plaut. Aul. Arg. 1, v. 6.—With ut or ne:(ζ).interea, ut decumbamus, suadebo,
Plaut. As. 5, 2, 64; Cic. Att. 11, 16, 4:suadebimus, ut laudem humanitatis potius concupiscat,
Quint. 5, 13, 6:orat, ut suadeam Philolacheti, Ut istas remittat sibi,
Plaut. Most. 3, 2, 110; id. Ep. 3, 2, 19:postea me, ut sibi essem legatus non solum suasit, verum etiam rogavit,
Cic. Prov. Cons. 17, 42; cf. in the foll. z:qui suadet, ne praecipitetur editio,
Quint. Ep. ad Tryph. 1:cum acerrime suasisset Lepido, ne se cum Antonio jungeret,
Vell. 2, 63, 2:suadere Prisco, ne supra principem scanderet,
Tac. H. 4, 8 fin. —With simple subj.:(η).proinde istud facias ipse, quod faciamus, nobis suades,
Plaut. As. 3, 3, 54:suadeo cenemus,
Petr. 35 fin.:se suadere, Pharnabazo id negotii daret,
Nep. Con. 4, 1.—With acc. pers. (very rare):(θ).ego neque te jubeo, neque veto neque suadeo,
Plaut. Bacch. 4, 9, 120:uxorem ejus tacite suasi ac denique persuasi, secederet paululum,
App. M. 9, p. 228, 37; so,aliquem,
Tert. Hab. Mul. 1; cf. also supra. e, the pass. Cic. Prov. Cons. 17, 42.—Hence, part. pass.:paucorum asseverationibus suasi,
Arn. 1, 64.—With de and abl.:B.suasuri de pace,
Quint. 3, 8, 14.—Transf., of things (mostly poet.), to urge, induce, impel:II.autumno suadente,
Lucr. 1, 175:fames,
Verg. A. 9, 340; 10, 724:suadente pavore,
Sil. 7, 668; 12, 12:ita suadentibus annis,
Plin. Ep. 3, 7, 6:verba suadentia,
Stat. Th. 11, 435:tantum religio potuit suadere malorum!
Lucr. 1, 101:suadent cadentia sidera somnos,
Verg. A. 2, 9: cui nulla malum sententia suadet, Ut faceret facinus, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 248 Vahl.):me pietas matris potius commodum suadet sequi,
Ter. Hec. 3, 5, 31:tua me virtus quemvis sufferre laborem Suadet,
Lucr. 1, 142; 1, 175:saepe levi somnum suadebit inire susurro,
Verg. E. 1, 56. —In partic., in publicists' lang.: suadere legem, rogationem, etc., to recommend, advocate, speak in favor of a proposed law or bill:legem Voconiam magnā voce et bonis lateribus suasi,
Cic. Sen. 5, 14; so,legem,
id. Brut. 23, 89; Liv. 45, 21 (opp. dissuadere):rogationem,
Cic. Rep. 3, 18, 28; id. Off. 3, 30, 109; cf.:in hac rogatione suadendā,
id. Mil. 18, 47:suadere de pace, bello, etc.,
Quint. 3, 8, 14.— Absol.:in suadendo et dissuadendo tria primum spectanda,
Quint. 3, 8, 15.—Hence, P. a. as subst.: suāsum, i, n., a persuasion, persuasive saying (late Lat.):serpentis suasa loquentis accepi,
Tert. Gen. 103; cf. id. ad Uxor. 2, 1.— suādenter, adv., persuasively:loqui in litibus,
Arn. 2, p. 71. -
12 gewiß
gewiß, I) Adj.: 1) fest, sicher, zuverlässig: certus (bestimmt, zuverlässig). – firmus (fest, zuverlässig). – stabilis (wer od. was nicht wankt [1118] od. weicht; dann – unwandelbar, standhaft; alle v. Dingen u. Pers.). – fidus (worauf man sich verlassen kann, zuverlässig, sicher, v. Pers. u. Dingen, z.B. Romanis pax fida cum Porsenna fuit). – praesens (schnell wirkend, schnell erfolgend, z.B. Arzneimittel, Tod etc.). – exploratus (ausgemacht, keinem Zweifel mehr unterworfen, z.B. Sieg). – status (festgesetzt, keiner Veränderung unterworfen, z.B. Einkommen, reditus). – ein g. Freund, amicus certus, fidus, firmus et stabilis: uns allen ist der Tod g., mors nos omnes manet: es ist bei mir g. (d. i. fest beschlossen), certum est mihi; certum est deliberatumque; stat od. est sententia: stat mihi; auch bl. stat: statutum habeo; alle mit folg. Infin.: seiner Sache g. sein, rem exploratam habere (etw. g. wissen): um seiner Sache gewiß zu sein (schickte er einen Kundschafter ab etc.), ut hac de re certior fieret etc.: ohne seiner Sache g. zu sein, sine certa re.
2) irgend einer, wenn man im allgemeinen eine Bestimmung angeben will, die nicht näher bezeichnet wird: quidam (τίς steht überall da, wo man einen bestimmten Gegenstand im allgemeinen andeuten will, dessen Namen etc. man nicht angeben kann od. will). – certus (unser »namhaft«, steht da, wo der Redende oder Schreibende den bestimmten Gegenstand aus erheblichen Gründen nicht näher bezeichnen will). – nescio qui od. nescio quis (ein gewisser, ich weiß selbst nicht welcher, deutet an, daß der Redende den damit bezeichneten Gegenstand selbst nicht genau bestimmen kann, oft auch mit verächtlichem Nebenbegr.).
II) Adv.: 1) bestimmt, ohne Zweifel: certo (mit Entschiedenheit, mit Bestimmtheit, gibt an, daß der Redende mit seinem Urteil völlig im reinen ist). – liquido (klar, bezeichnet, daß das, was man behauptet etc., als völlig ausgemacht gilt, vor Augen liegt, z.B. dicere [sagen, behaupten]: u. discere [erfahren] ab alqo). – haud dubie. sine ulla dubitatione (ohne Zweifel, ganz gewiß, um die Behauptung, das Urteil des Redenden als keinem Zweifel unterworfen zu bezeichnen). – profecto (fürwahr, in der Tat, dient zur Beteuerung einer Tatsache). – vero (in Wahrheit, bekräftigt den ausgesprochenen Gedanken). – sane (gewiß, weil es bei gesundem Verstande nicht anders gedacht werden kann; dah. sane non – gewiß keineswegs, z.B. res sane non recondita, gewiß sehr klare). – utique (schlechterdings, gewiß, um jede beliebige Aussage mit Zuversicht zu bekräftigen, z.B. res utique inexpertis horrenda). – nimirum (laß dich nicht wundern, natürlich, gewiß, um eine Aussage als offenbar keines Beweises bedürftig darzustellen, z.B. nimirum recte, d. i. gewiß richtig, nämlich: ist diese Behauptung). – saltem (wenigstens, wenn man von dem Höhern zu dem Geringern herabsteigt, zur Beschränkung eines einzelnen Begriffs). – ferme (gewiß, ich wollte wetten etc., bei Zahlen, wie wenn wir sagen: es waren gewiß dreißig). – credo (ich glaube) mit Akk. u. Infin. – wenn nicht... doch gewiß, si non... at saltem; si non... at certe. – etwas g. wissen, certo (pro certo) scire; pro explorato habere alqd; exploratum habeo [1119] alqd od. mihi est alqd: ganz g. wissen, satis pro certo scire: man weiß g., inter omnes constat od. bl. constat (es steht als ausgemachte Sache fest): das Gerücht meldete, daß etc.... niemand wußte es g., fama nuntiabat... auctor erat nemo. – man glaubt gewiß, pro certo creditur: ich glaube g., daß etc., persuasum est mihi od. persuasi mihi. 2) restringierend bekräftigend (= sicher, auf jeden Fall): a) übh. (auch als Antwort): certe. – ganz g., certe quidem od. quidem certe. – b) ironisch, um anzuzeigen, daß man an etw. zweifelt: certe; quidem certe, z.B. diesem gewiß vertraust du dein Leben an? huic quidem certe vitam tuam committis?
-
13 libet or lubet
libet or lubet libuit or libitum est, ēre, impers. [LIB-], it pleases, is pleasing, is agreeable: age, age, ut lubet, T.: Ut lubet, as you will, T.: adde, si libet, velocitatem: faciat quidlubet, T.: siquid lubet, T.: efficere, ut id non liberet quod non oporteret: Scribendi, quodcumque animo flagrante liberet, Simplicitas, Iu.: cui persuasi, mihi id non libēre: sin poterit id quod libet: ipsam despoliare non lubet, T.: quid exspectem non lubet augurari: libet expectare quis impendat, etc., I should like to see who, etc., Iu.: non libet mihi deplorare vitam: Insanire libet quoniam tibi, V. -
14 perbibo
per-bĭbo, bĭbi, 3, v. a. (to drink much; hence), *I. II.To drink in ( poet. and in post-Aug. prose).A.Lit., Cato, R. R. 130:B.lana quosdam (colores) non perbibit,
Sen. Ep. 71, 31:lacrimas,
Ov. M. 6, 397:medicamina,
Col. 7, 4, 8.—
См. также в других словарях:
MINUTIUS Felix (M.) — M. MINUTIUS Felix cuius Imperatoris temporibus Romae vixerit, non sibi satis liquere ait Franc. Balduinus, Proleg. ad Minuc. Fel. Octavium. Hieronym. in suo Catalogo, illum Origeni proximum, Cypriano priorem fuisse, obscure significat. Idem vero… … Hofmann J. Lexicon universale
JURAMENTUM — in iudiciis et actionrbus, apud omnes semper gentes, cum circalitigantes, tum circa testes, non exigui usûs fuit: Unde Arist. μετα θείας παραλήφεως φάσις ἀναποδεικτος, cum divina sibi assumptione Dictio non demonstrabilis, Rhetoric. ad Alex.c. 18 … Hofmann J. Lexicon universale
